Stappenplan: wat moet ik doen bij asbest?

De eerste stap is vaststellen of er echt asbest in het materiaal zit.

Waar kan asbest in zitten?

Asbest is vanaf de jaren 50 veel gebruikt, vooral vanwege de goede brandwerendheid en de goede isolatie-eigenschappen. Al sinds 1994 is asbest een verboden grondstof. In nieuwe producten wordt het niet meer gebruikt. Asbest kan nog wel zitten in oudere gebouwen of producten, zoals vloerbedekkingen, schoorsteenpijpen en het plaatje onder de cv-ketel. Veel (agrarische) daken hebben golfplaten waar asbest in verwerkt is.

Kenniscentrum InfoMil heeft foto’s van de meeste asbesttoepassingen. Bekijk er ook de voorbeelden van asbest in huis en van asbest aan de buitenkant van de woning.

Bij stap 2 bepaalt u of het weg moet.

Hoe herken ik asbest?

Asbest bestaat uit microscopisch kleine, naaldachtige vezels. De vezelachtige structuur is te zien op breukvlakken en bij beschadigingen van asbestmateriaal (pas op dat u asbestvezels niet inademt). Asbest is vaak wit tot lichtgrijs. Golfplaten als dakbedekking zijn vaak grijs, zwart of roodachtig van kleur.

InfoMil legt uit hoe asbest eruit ziet. Verder heeft voorlichtingscentrum Milieu Centraal onder andere een filmpje om asbest te herkennen.

Bij stap 2 bepaalt u of het weg moet.

Zeker weten of het asbest is

Het is lastig om asbest met het blote oog te herkennen. Twijfelt u en wilt u zeker weten of ergens asbest in zit? En hoeveel het is? Lees dan eerst deze informatie of bezoek de website van Stichting Certificatie Asbest voor meer informatie.

Daarna kunt u bepalen of het weg moet. Meer hierover leest u bij stap 2.

Weet u na stap 1 dat ergens asbest in zit? Dan is het de vraag of het weg moet. Soms kan het blijven zitten.

Asbestdaken weg

Er zit een gezondheidsrisico aan asbestdaken, omdat ze door weer en wind beschadigd kunnen raken. Ze slijten dus vanzelf. En als u vrijgekomen asbestvezels inademt, kan dat gevaarlijk zijn voor uw gezondheid. Daarom is het verstandig om een asbestdak te verwijderen.

Na 30 jaar zijn asbestgolfplaten aan het einde van hun economische levensduur.  Door het verbod op asbesttoepassingen in 1993, zijn in 2024 zijn alle asbestdaken minimaal 30 jaar oud. Vanaf 2024 zal er waarschijnlijk een verbod gaan gelden op het hebben van een asbestdak om zo gezondheidsrisico’s door het vrijkomen van asbestvezels te verkleinen.

Heeft u een asbestdak, bijvoorbeeld op uw huis, schuur of bedrijfspand? Ga dan door naar stap 3.

Ander asbestmateriaal hoeft niet altijd weg

Het is verboden asbest te bewerken, dus boren in een asbestpijp of –vensterbank is niet toegestaan. Ook wanneer u wilt verbouwen of uw huis (deels) wilt renoveren, mag u de asbestonderdelen niet bewerken! Want als u het weghaalt, kunnen juist asbestvezels vrijkomen.

Als uw asbestmateriaal wél beschadigd is, is de situatie misschien niet meer veilig. Ga door naar stap 3 om te bepalen wie dit moet uitzoeken.

Weet u na stap 2 dat het asbestmateriaal weg moet? Dan volgt de vraag wie daar verantwoordelijk voor is.

Als u de eigenaar bent

Bent u de eigenaar van het asbesthoudend materiaal? Dan bent u daar verantwoordelijk voor. U bent degene die moet zorgen dat de situatie veilig is.

Gaat het bij u alleen om een asbestdak? Dan is de volgende stap bepalen of u uw asbestdak zelf mag verwijderen. Meestal moet u dit laten doen. Ga door stap 4.

Renoveren of slopen: asbestinventarisatie

Wilt u een gebouw renoveren of slopen? Dan moet van tevoren duidelijk zijn waar asbest in het gebouw zit. En in welke staat het asbestmateriaal is. U schakelt hiervoor een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf in. Dit bedrijf geeft aan hoe groot de risico’s zijn van de geplande werkzaamheden. Hoe hoger het risico, hoe zwaarder de veiligheidsmaatregelen.

Na een asbestinventarisatie krijgt u een inventarisatierapport. Daarin staat of de situatie veilig of onveilig is.

Asbest aanwezig, maar situatie veilig

Soms is er wel asbest aanwezig in een gebouw, maar is de situatie niet gevaarlijk voor de gezondheid. Dan kan het blijven zitten. Wel is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de situatie ook in de toekomst veilig is.

Ook veilig in de toekomst: asbestbeheersplan

In een asbestwand die nu veilig is, moet iemand over 3 jaar niet ineens gaan boren, bijvoorbeeld. Want dan komt er asbeststof vrij en zou de situatie alsnog gevaarlijk voor de gezondheid. Breng als gebouweigenaar daarom in kaart brengen waar het asbest precies zit. En wat er in die ruimte wel of niet gedaan mag worden. Stel bijvoorbeeld een asbestbeheersplan op, een soort handleiding voor het gebouw.

Als blijkt dat asbest weg moet

Uit de asbestinventarisatie kan ook komen het asbestmateriaal gevaarlijk is voor de gezondheid. Dan moet het weg. Meestal moet u dat laten doen. Heel soms mag u het zelf doen. Lees verder bij stap 4.

Gecertificeerd asbestbedrijf vinden

Op de website van Stichting Ascert vindt u een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf bij u in de buurt.

Als u niet de eigenaar bent

Denkt u dat ergens asbest in zit, maar bent u niet zelf de eigenaar van het materiaal? Bepaal dan wie de eigenaar is en neem daar contact mee op.

Bijvoorbeeld:

• Asbestmateriaal in of aan een gebouw
  Benader de eigenaar van dat gebouw. Zoals uw werkgever, buren, woningbouwvereniging of huisbaas.
• Asbestafval in een tuin of op een terrein
  Neem contact op met de eigenaar van de grond waar het afval ligt. Misschien zijn dat uw buren. Of misschien is een bedrijf eigenaar van die grond.
• Asbest in de omgeving. Asbest kan op de openbare weg liggen door bijvoorbeeld brand of storm.
  Geef dit door aan uw gemeente. Doe bijvoorbeeld een melding openbare ruimte.

Asbest op het werk

Komt u in uw werk asbest tegen? Meld dit dan bij uw werkgever. Werkgevers moeten zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Dit geldt voor alle werkplekken, van bouwplaats tot kantoorpand. Ook werkgevers moeten zich aan de asbestregels houden.

Bijvoorbeeld:

• de werkplek afzetten als er (misschien) asbest aanwezig is;
• een asbestinventarisatie laten doen door een gecertificeerd bedrijf;
• een asbestbeheersplan opstellen als het aanwezige asbestmateriaal geen gevaar vormt;
• asbest laten verwijderen door een gecertificeerd bedrijf.

Asbest op school

Op de asbestkaart scholen van de website Atlasleefomgeving vindt u een overzicht van asbest in schoolgebouwen. Staat uw school er niet bij? En is uw school voor 1994 gebouwd? Vraag dan bij het schoolbestuur of de gemeente na of er asbest in het gebouw zit. Bij Kenniscentrum InfoMil kunt u verder lezen over asbest in schoolgebouwen.

Als de eigenaar gaat veranderen

Er zijn geen speciale regels over asbest bij de koop of verkoop van onroerend goed, zoals een huis of bedrijfsgebouw. Het is goed als koper en verkoper afspreken:

• dat de koper het huis onderzoekt op asbest en dat hij daar een bedrijf voor mag inschakelen;
• als de koper de asbestinventarisatie door een bedrijf laat doen: of en hoe u de rekening verdeelt;
• als asbest moet worden verwijderd: of en hoe beide partijen de rekening van de sanering verdelen.

Hou er bij de koop van een huis rekening mee dat asbestdaken misschien per 2024 verboden zijn.

Blijkt uit stap 3 dat u verantwoordelijk bent voor het verwijderen van het asbestmateriaal? Dan is het de vraag wie uw asbestmateriaal verwijdert. Mag u dat zelf doen, of besteedt u het uit? En aan welke regels moet u zich houden als u het zelf doet?

Zelf asbestmateriaal verwijderen

Asbestdak

In deze gevallen mag u zelf een asbestdak verwijderen:

• uw dak is kleiner dan 35 m2;
• er liggen geen dakleien op uw dak;
• het dakschot bevat geen asbest;
• het niet gevaarlijk is om het dak zelf te verwijderen (bijvoorbeeld omdat u het niet hoeft te breken);
• u voldoet aan de voorwaarden van de gemeente;
• het gaat om asbestmateriaal in uw woning (niet bedrijfsmatig).

Kunt u niet aan het bovenstaande voldoen, dan mag u niet zelf asbest verwijderen. Dit dient u dan door een gecertificeerd bedrijf te laten uitvoeren.

In het algemeen

Als u zelf asbestmateriaal wilt verwijderen, moet u zich aan de voorwaarden houden. Een voorwaarde is bijvoorbeeld dat u een sloopmelding doet om uw gemeente te informeren.

Milieu Centraal geeft gratis advies op maat bij asbest en heeft handige tips voor het zelf verwijderen van asbest.

Kosten

De kosten komen voor rekening van de eigenaar van het asbestmateriaal. Meer hierover leest u bij stap 5.

Let op uw gezondheid

Het is gevaarlijk voor uw gezondheid als u asbestvezels inademt.

Asbestvezels kunnen vrijkomen als u bijvoorbeeld gaat boren, zagen of slijpen in asbestmateriaal (zoals in een asbestplaat). Het kan zelfs al vrijkomen als u asbestmateriaal verplaatst (zoals touw of een vloermat).

Kunt u het asbestmateriaal niet verwijderen zonder dat dit gebeurt? Schakel dan een gecertificeerd asbestbedrijf in.

Contact met de gemeente

U kunt uw asbestafval als particulier brengen naar het recycleplein van Circulus.

Asbestmateriaal laten verwijderen

In deze gevallen moet u een gecertificeerd asbestbedrijf inschakelen:

• uw dak is groter dan 35 m2;
• er liggen dakleien op uw dak;
• het asbesthoudend dakbeschot is vastgespijkerd;
• het is gevaarlijk om het dak zelf te verwijderen (bijvoorbeeld omdat u het moet breken);
• u wilt de landelijke subsidie aanvragen voor het verwijderen van asbestdaken;
• het gaat om asbestmateriaal in het pand of in materiaal van uw bedrijf;
• Ook moet u een gecertificeerd asbestbedrijf inschakelen als u nu al weet dat u zich niet kunt houden aan de voorwaarden.

Gecertificeerd asbestbedrijf vinden

Op de website van Stichting Ascert vindt u een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf bij u in de buurt.

Kosten

De kosten komen voor rekening van de eigenaar van het asbestmateriaal. Meer hierover leest u bij stap 5.

Sloopmelding

Een sloopmelding is nodig bij het verwijderen van asbest uit een bouwwerk (bv asbestdak van een schuur). Zowel particulieren als bedrijven moeten een sloopmelding indienen. Bij het laten verwijderen van asbest door een bedrijf dient altijd een asbestinventarisatierapport bij de sloopmelding gevoegd te worden.
Het indienen van een sloopmelding kan via het Omgevingsloket Online (OLO). Een sloopmelding dient tenminste 4 weken voor de start van de sloopwerkzaamheden ingediend te worden bij de gemeente.

Blijkt uit stap 3 dat u verantwoordelijk bent voor het verwijderen van asbestmateriaal? Dan komen daar waarschijnlijk kosten bij kijken. Die kosten komen voor uw rekening.

Bespaartips

Bent u de eigenaar van het asbestmateriaal? Dan bent u er verantwoordelijk voor. Enkele tips:

• Vraag offertes bij verschillende gecertificeerde asbestverwijderaars op en vergelijk ze voor u kiest.
• Soms is het voordelig om een sanering samen met de buren te doen (zeker als asbesthoudende dakbedekking overloopt naar de buren).
• Vervangt u uw asbestdak? Verhoog uw energielabel en kies meteen voor dakisolatie en/of zonnepanelen. Maak een afspraak met het energieloket voor meer informatie en bespreek de mogelijkheden.
• Milieu Centraal heeft gratis advies op maat voor mensen met een asbestdak. Na het invullen van enkele vragen krijgt u direct een globaal overzicht van de kosten in beeld.
• Milieu Centraal geeft meer tips bij asbest verwijderen.

Kan ik subsidie krijgen als ik mijn asbestdak vervang?

Gaat u de sanering van uw asbestdak(en) uitbesteden bij een deskundig asbestbedrijf? Dan kunt u subsidie aanvragen.

Kan ik bijzondere bijstand krijgen als subsidie niet voldoende is?

In sommige gemeenten hebben mensen met een uitkering recht op bijzondere bijstand. Krijgt u een uitkering? Vraag dan bij uw gemeente of u recht heeft op bijzondere bijstand.